Laporan Jawatankuasa Siasatan Tadbir Urus, Perolehan dan Kewangan Kerajaan (JKSTUPKK) mengenai projek pembinaan kapal tempur pesisir pantai (LCS) bagi perolehan Tenteran Laut Diraja Malaysia (TLDM) yang diklasifikasikan “sulit” sudah diubah status menjadi “terbuka.”
Bagaimanapun, dokumen dinyahklasifikasi (declassified) itu menyanggah penafian Presiden Umno Ahmad Zahid Hamidi dalam isu perolehan kapal TLDM itu.
Seterusnya, bukti yang dimuatkan dalam laporan JKSTUPKK itu membabitkan tulisan tangan Ahmad Zahid sendiri.
Bukti dalam bentuk surat yang dihantar oleh Boustead Naval Shipyard (BNS) pada 8 Julai 2010 kepada Zahid – yang merupakan menteri pertahanan ketika itu – meminta surat niat (LOI) mengenai projek LCS.
Pengarah Urusan BNS semasa itu Ahmad Ramli Mohd Nor (gambar, atas) – yang juga bekas panglima tentera laut – dalam surat itu berkata bahawa syarikat berkenaan telah merancang projek LCS selama dua tahun.
Bagaimanapun, Ahmad Ramli berkata mereka kini memerlukan LOI untuk meyakinkan pengeluar peralatan asal (OEM) bahawa projek itu “mendapat mandat dan restu dari kerajaan.”
Bertindak atas surat BNS, Zahid mencatat di sudut atas kanan surat “SUB (Ketua Bahagian) Perolehan, sila laksanakan.”
Sehubungan itu, Kementerian Kewangan dalam memorandum kepada Zahid pada 2 Ogos tahun itu menyatakan kos perolehan LCS adalah tinggi, dan oleh itu perlu pertimbangan mengenai keutamaan negara dan kapasiti sumber, dan kos projek perlu ditentukan sebelum LOI dikeluarkan.
Kemudian pada 11 Oktober, Unit Perancang Ekonomi (EPU) menulis kepada Kementerian Pertahanan meminta menangguhkan pengeluaran LOI, sehingga harga siling bagi projek di bawah Rancangan Malaysia Ke-10 dapat diatur semula.
Bagaimanapun, EPU kemudiannya menyerahkan kepada rayuan oleh Kementerian Pertahanan untuk mengeluarkan LOI kepada BNS.
Pada 15 Okt, Kementerian Pertahanan mengeluarkan LOI kepada BNS – yang menyatakan bahawa perbincangan lanjut antara menteri dan syarikat perlu diadakan mengenai beberapa perkara termasuk terma teknikal dan harga.
Kemudian pada 11 Feb 2011, Kementerian Pertahanan meminta kebenaran daripada Kementerian Kewangan supaya perolehan dilakukan secara rundingan terus dengan BNS.
Menurut laporan itu, BNS sebenarnya telah cuba mendapatkan LOI daripada kerajaan sejak 2008 selepas mengadakan perbincangan dengan menteri pertahanan ketika itu – Najib Razak.
Sama seperti Zahid, Kementerian Pertahanan di bawah teraju Najib juga pada 15 Jan 2008 meminta Kementerian Kewangan mengeluarkan LOI kepada BNS.
Tidak jelas mengapa permintaan LOI tidak diluluskan, tetapi laporan itu menyatakan bahawa BNS terus melibatkan Najib – walaupun dia kemudian bertukar portfolio kepada Kementerian Kewangan dan selepas itu menjadi perdana menteri – sehingga Jun 2009.
Minggu lalu, Zahid berkata adalah “tidak wajar” untuk menyalahkannya atas kegagalan perolehan LCS kerana projek itu diberikan selepas tempohnya sebagai menteri pertahanan berakhir pada 2013.
Bagaimanapun, Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negara dan JKSTUPKK jelas menunjukkan Zahid terlibat pada peringkat awal projek itu.
Surat anugerah berkenaan dikeluarkan pada 2011, walaupun kontrak itu sememangnya hanya ditandatangani pada 2014.JKSTUPKK telah ditubuhkan semasa kerajaan Pakatan Harapan dan diketuai oleh bekas ketua Audit Negara Ambrin Buang.
Selain Zahid dan peranan Kementerian Pertahanan di bawahnya dalam mengeluarkan LOI, laporan itu juga mengesahkan Zahid memang telah mengubah fikirannya mengenai reka bentuk kapal LCS itu.
TLDM mahu menggunakan kapal tempur kelas Sigma untuk LCS, yang pada asalnya dipersetujui Zahid pada Mei 2011.
Bagaimanapun, dua bulan kemudian, Zahid – atas cadangan BNS – bertukar kepada reka bentuk kapal peronda Gowind, tanpa restu TLDM.
Pada masa sama, laporan itu juga menyatakan Zahid mungkin telah diberikan maklumat yang tidak betul mengenai projek tersebut pada satu ketika.
Pada 19 Sept 2011, memorandum yang disediakan oleh Ketua Setiausaha Kementerian Pertahanan untuk kelulusan Zahid mengandungi maklumat tidak betul berhubung harga sistem pengurusan tempur (CMS).
Bahagian perolehan telah menyatakan bahawa Setis CMS oleh kumpulan Tentera Laut Perancis – syarikat yang sama membuat kapal peronda kelas Gowind – bernilai RM270 juta, termasuk sistem dan kos penyepaduan.
Ini sepatutnya lebih murah daripada CMS saingan yang berharga RM349.45 juta.
Namun, JKSTUPKK mendapati harga yang disebut untuk CMS Setis tidak termasuk sistem dan proses integrasi serta perlindungan nilai mata wang seperti yang dilaporkan oleh TLDM dalam surat pada 26 Julai 2011.
Sebaliknya, harga Setis CMS dalam kontrak adalah RM479.4 juta – RM209.4 juta lebih daripada jumlah yang asalnya dinyatakan kepada Zahid.
Projek LCS itu bertujuan untuk mendapatkan enam kapal tempur untuk TLDM dengan kos RM9 bilion.
Kapal pertama sepatutnya dihantar pada 2019.
Bagaimanapun, sehingga kini, semua kapal masih dalam pembinaan, walaupun kerajaan telah membayar RM6 bilion.