Reformasi pilihan raya tergugat di bawah PN?
Banyak pihak sangsi pembaharuan pilihan raya akan diteruskan di bawah kerajaan Perikatan Nasional yang menggabungkan BN suatu ketika dahulu dituduh menipu dalam pilihan raya umum.
Pengerusi pemerhati pilihan raya Bersih 2.0, Thomas Fann berkata, cadangan Jawatankuasa Khas Pembaikan Sistem dan Undang-Undang Pilihan Raya (ERC) yang ditubuhkan PH lebih setahun lalu dijangka akan berkubur.
“Kami tidak meletakkan harapan kerana komposisi kerajaan baharu ini terdiri daripada struktur Barisan Nasional (BN) yang dibuat semula.
“Di bawah BN, semua cadangan ini diabaikan dan ditolak,” kata Fann dipetik The Malaysian Insight.
ERC ditubuhkan selepas pilihan raya umum. Bersih merupakan sebahagian daripada jawatankuasa itu.
Ia ditubuhkan untuk membuat semakan semula berkenaan sistem dan undang-undang pilihan raya sedia ada, dan diketuai oleh bekas pengerusi Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR) Ab Rashid Ab Rahman.
“Cadangan yang dibuat oleh ERC adalah hasil laporan interim yang dikemukakan oleh Rashid kepada Dr Mahathir Mohamad pada Januari 2020.
“Laporan itu adalah usul kami yang termasuk untuk mengubah sistem pilihan raya untuk kerusi Parlimen. Bagi Dewan Undangan Negeri, sistem yang pertama sebelum ini akan digunakan.
“Kami tidak mengharapkan Perikatan Nasional di bawah Perdana Menteri Muhyiddin Yassin untuk menggunakan cadangan ini.”
Menurutnya, cadangan itu perlukan perbincangan dan perlu dibahas sebelum dilaksanakan.
“Setakat ini kami tidak mendengar apa-apa dari kerajaan baharu dan saya tidak rasa mereka akan melihat pembaharuan besar ini.”
Fann berkata satu lagi cadangan ialah SPR dibahagikan kepada tiga badan pengurusan yang mana ia hanya berfungsi sebagai badan pengawas yang menguruskan pilihan raya.
“SPR akan melihat daftar pemilih dan penguatkuasaan undang-undang pilihan raya tetapi mereka tidak akan menjalankan pilihan raya.
“Pilihan raya akan dijalankan oleh badan lain yang dipanggil Pilihan Raya Malaysia. Badan lain akan menjadi Suruhanjaya Sempadan yang ditugaskan untuk melihat kawasan sempadan pilihan raya.”
Fann berkata PN mesti memberi pendirian jelas berhubung pembaharuan pilihan raya untuk memastikan keadilan kepada semua parti politik di Malaysia.
“Mereka adalah kerajaan pintu belakang tanpa dasar atau mandat. Jadi kita tidak tahu pendirian mereka.”
Fann juga berkata, Bersih 2.0 juga mendesak lebih banyak kuasa diberikan kepada SPR.
“Undang-undang sedia ada tidak memberi kuasa kepada SPR untuk mengambil tindakan terhadap pesalah. Malah, sekiranya mereka melihat parti atau calon melakukan kesalahan pilihan raya, mereka tidak boleh lakukan apa-apa selain membuat laporan polis.
“Jadi salah satu pembaharuan pilihan raya yang cuba kita ketengahkan melalui ERC ialah Akta Kesalahan Pilihan Raya 1954 dipinda untuk memberi lebih kuasa kepada SPR.”
Katanya, pindaan itu akan memberi kuasa kepada SPR untuk mengeluarkan saman kompaun bagi kesalahan pilihan raya sehingga RM10,000.
“Kompaun itu perlu tinggi untuk peringatan kepada mereka, bagaimanapun sekiranya seseorang itu dikenakan saman, mereka boleh mencabarnya di mahkamah.
“Ini tiada dalam undang-undang sedia ada dan ia perlu dipertimbangkan.”
Menurutnya, undang-undang itu perlu dipinda bagi mengatasi penyalahgunaan sumber negeri atau jentera kerajaan ketika pilihan raya.
“Ia bukan sahaja penggunaan kelengkapan, tetap juga penggunaan wang pembayar cukai untuk berkempen atau membeli undi.
“Cadangan ini penting bagi memperkukuhkan sistem dan institusi pilihan raya di bawah mana-mana kerajaan dan ia perlu diberi keutamaan.”
Katanya, ERC dijadualkan untuk bermesyuarat pada 25 Mac.
“Kita tidak pasti sama ada ia akan menjadi mesyuarat terakhir.
“Persoalan akan dibangkitkan pada mesyuarat itu mengenai hala tuju ERC di bawah kerajaan PN.”